Wprowadzenie
Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej to oddział Muzeum Narodowego w Lublinie. Instytucja prowadzi akcję “Z Kresów ocalone. Zbiórka pamiątek i opowieści kresowych”. Pozyskane w jej ramach obiekty, jak również prowadzone równolegle zakupy muzealiów, budują kolekcję placówki. Ważnym elementem działań jest także nagrywanie i udostępnianie relacji historii mówionej. Charakterystyka działalności muzeum sprawiła, że powstała potrzeba prezentacji losów ludzi związanych z historią dawnych ziem wschodnich oraz przedmiotów powiązanych z tym kontekstem. Instytucji zależało na ukazaniu informacji w warstwach historycznych czyli zlokalizowanie konkretnej historii w danym miejscu i czasie, osadzenie jej w historycznych realiach. To był główny cel, do którego poszukiwano najbardziej atrakcyjnego narzędzia, aby wykreować interaktywne opowieści. Wybór padł na rozwiązania oferowane przez Esri Polska.
Wyzwania
- Prezentacja dziedzictwa kulturowego na przestrzeni dziejów na mapie interaktywnej.
- Mapowanie dziedzictwa kulturowego w kontekście zmian wschodnich granic Polski.
- Ukazanie dziedzictwa kulturowego w warstwach historycznych czyli zlokalizowanie konkretnej historii w lokalizacji i osadzenie jej w konkretnym czasie historycznym.
- Możliwość dodawania do map różnych materiałów związanych z dziedzictwem kulturowym: fotografii, plików audio i video; przypisywanie krótkich historii do miejsc; pokazanie na mapie migracji osób i obiektów.
Rozwiązania
Temat ziem wschodnich nie jest powszechny w społecznym dyskursie, dlatego najmłodsze pokolenia nie mają świadomości ogromnej zmiany kulturowej, jaka zaszła wraz z przesunięciem granic po II wojnie światowej. By zmienić ten stan rzeczy powstało nięciem granic po II wojnie światowej. By zmienić ten stan rzeczy powstało Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej.
W ramach rozpowszechniania świadomości o dawnych ziemiach Rzeczpospolitej, ich kulturze i mieszkańcach w Muzeum pojawiła się idea stworzenia serwisu mapowego, który pozwoliłby na osadzenie w kontekście czasoprzestrzennym zarówno zbiorów, jak i utrwalonych historii. Szukano więc narzędzia do mapowania informacji zebranych w portalu przybliżającym tematykę związaną dziedzictwem kulturowym dawnych ziem Rzeczypospolitej www.ziemiewschodnie.pl. Zdecydowano się na rozwiązania od Esri Polska.
W planach gminy znajduje się stworzenie lokalnego geoportalu, który pozwoli na szersze udostępnianie pozyskanych danych. Rozwiązania bazujące na GIS pomogą także w przygotowaniu dokumentów związanych ze zmianą ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która diametralnie zmienia system zagospodarowania przestrzennego. Ponadto urzędnicy miejscy zamierzają rozwijać metody konsultacji z mieszkańcami gminy, które oparte będą na systemach geoinformacyjnych.
Wdrożenie ich – od etapu koncepcji, aż po testowanie gotowego portalu – trwało rok, nad czym pracowało 8 osób. Dziś każdego miesiąca portal ziemiewschodnie.pl odwiedza 1200 użytkowników. Warto zaznaczyć, że portal działa od października 2023 roku i jest na etapie rozbudowy. Uzupełnianie treści oraz rozbudowa portalu pod kątem informacji o zabytkach to plany zespołu pracującego nad tym rozwiązaniem na najbliższą przyszłość.
Korzyści
- Atrakcyjna wizualizacja danych o dużych walorach popularyzacyjnych i edukacyjnych.
- Budowanie narracji historycznej z wykorzystaniem interaktywnej mapy.
Nieubłaganie płynący czas powoduje, że właśnie odchodzi ostatnie pokolenie Polaków, dla których Kresy stanowiły miejsce urodzenia i dorastania. Fakty te powodują, że jednym z podstawowych celów naszej pracy stało się odtworzenie oraz przywrócenie pamięci o historii dawnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej.
– dr Marcin Gapski
Zastępca Dyrektora Muzeum Narodowego w Lublinie ds. Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej, redaktor naczelny portalu ziemiewschodnie.pl
Uczestnicy projektu
Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej – Oddział Muzeum Narodowego w Lublinie
Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)
Esri Polska
