Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej stosuje GIS, by ocalić pamięć historyczną
Wprowadzenie
Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej to oddział Muzeum Narodowego w Lublinie. Instytucja prowadzi akcję “Z Kresów ocalone. Zbiórka pamiątek i opowieści kresowych”. Pozyskane w jej ramach obiekty, jak również prowadzone równolegle zakupy muzealiów, budują kolekcję placówki. Ważnym elementem działań jest także nagrywanie i udostępnianie relacji historii mówionej. Charakterystyka działalności muzeum sprawiła, że powstała potrzeba prezentacji losów ludzi związanych z historią dawnych ziem wschodnich oraz przedmiotów powiązanych z tym kontekstem. Instytucji zależało na ukazaniu informacji w warstwach historycznych czyli zlokalizowanie konkretnej historii w danym miejscu i czasie, osadzenie jej w historycznych realiach. To był główny cel, do którego poszukiwano najbardziej atrakcyjnego narzędzia, aby wykreować interaktywne opowieści. Wybór padł na rozwiązania oferowane przez Esri Polska.
Wyzwania
Prezentacja dziedzictwa kulturowego na przestrzeni dziejów na mapie interaktywnej.
Mapowanie dziedzictwa kulturowego w kontekście zmian wschodnich granic Polski.
Ukazanie dziedzictwa kulturowego w warstwach historycznych czyli zlokalizowanie konkretnej historii w lokalizacji i osadzenie jej w konkretnym czasie historycznym.
Możliwość dodawania do map różnych materiałów związanych z dziedzictwem kulturowym: fotografii, plików audio i video; przypisywanie krótkich historii do miejsc; pokazanie na mapie migracji osób i obiektów.
Rozwiązania
Temat ziem wschodnich nie jest powszechny w społecznym dyskursie, dlatego najmłodsze pokolenia nie mają świadomości ogromnej zmiany kulturowej, jaka zaszła wraz z przesunięciem granic po II wojnie światowej. By zmienić ten stan rzeczy powstało nięciem granic po II wojnie światowej. By zmienić ten stan rzeczy powstało Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej.
W ramach rozpowszechniania świadomości o dawnych ziemiach Rzeczpospolitej, ich kulturze i mieszkańcach w Muzeum pojawiła się idea stworzenia serwisu mapowego, który pozwoliłby na osadzenie w kontekście czasoprzestrzennym zarówno zbiorów, jak i utrwalonych historii. Szukano więc narzędzia do mapowania informacji zebranych w portalu przybliżającym tematykę związaną dziedzictwem kulturowym dawnych ziem Rzeczypospolitej www.ziemiewschodnie.pl. Zdecydowano się na rozwiązania od Esri Polska.
W planach gminy znajduje się stworzenie lokalnego geoportalu, który pozwoli na szersze udostępnianie pozyskanych danych. Rozwiązania bazujące na GIS pomogą także w przygotowaniu dokumentów związanych ze zmianą ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która diametralnie zmienia system zagospodarowania przestrzennego. Ponadto urzędnicy miejscy zamierzają rozwijać metody konsultacji z mieszkańcami gminy, które oparte będą na systemach geoinformacyjnych.
Wdrożenie ich – od etapu koncepcji, aż po testowanie gotowego portalu – trwało rok, nad czym pracowało 8 osób. Dziś każdego miesiąca portal ziemiewschodnie.pl odwiedza 1200 użytkowników. Warto zaznaczyć, że portal działa od października 2023 roku i jest na etapie rozbudowy. Uzupełnianie treści oraz rozbudowa portalu pod kątem informacji o zabytkach to plany zespołu pracującego nad tym rozwiązaniem na najbliższą przyszłość.
Korzyści
Atrakcyjna wizualizacja danych o dużych walorach popularyzacyjnych i edukacyjnych.
Budowanie narracji historycznej z wykorzystaniem interaktywnej mapy.
Opis projektu
„Nieubłaganie płynący czas powoduje, że właśnie odchodzi ostatnie pokolenie Polaków, dla których Kresy stanowiły miejsce urodzenia i dorastania. Fakty te powodują, że jednym z podstawowych celów naszej pracy stało się odtworzenie oraz przywrócenie pamięci o historii dawnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej.„
dr Marcin Gapski
Zastępca Dyrektora Muzeum Narodowego w Lublinie ds. Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej, redaktor naczelny portalu ziemiewschodnie.pl
Uczestnicy projektu
